TMOKNIN KURULUŞU

Olimpik harekete yeni üyeler kazandırma düşüncesinde olan Baron de Coubertin Osmanlı Devletini de bu hareketin içine katmak istiyordu. Bu amaçla Pariste okul ve sınıf arkadaşı olan aynı zamanda da Galatasaray Lisesinde Fransızca öğretmenliği yapan Mösyü Jouery ile temasa geçti. 1907 yılında Olimpiyat camiasına yeni üyeler kazandırmak amacıyla büyük bir yolculuğa çıkan Coubertin, yaz aylarında İstanbula gelir. Coubertin, arkadaşı Jouery aracılığı ile Selim Sırrı Tarcan ile tanıştı. Selim Sırrı Tarcan Galatasaray Lisesinde okurken sporla ile yakından ilgilenmeye başlamıştı. Daha sonra Askeri Mühendislik Okulunu bitirmişti. İzmirde faal olarak spor yapıyordu ve İzmir Lisesinde de beden eğitimi ve spor öğretmenliği yapıyordu.İstanbula döndüğünde Tarcan, Büyükadada Mösyü Jouery ile tanışmıştı. Birlikte spor yaparlardı. Dostlukları oradan geliyordu.

Coubertin, Tarcandan 20 Temmuz 1907 tarihinde Beyoğlu Tokatlıyan Otelde Selim Sırrı Tarcan ile tanışır. Coubertin, Tarcana olimpiyatın anlamını ve olimpiyat oyunları hakkında uzun uzun açıklamalarda bulunur. Daha sonra Osmanlı Olimpiyat Cemiyetini kurmasını ve Osmanlı Devletindeki ilk Uluslararası Olimpiyat Komitesinin özel temsilcisi olmasını ister.

Selim Sırrı Tarcan bu öneriden büyük bir memnuniyet duyar. Ama ülkedeki istibdat yönetiminin cemiyet kurulmasına asla izin vermediği gibi, spor konusuna da çok sert baktığını açık yüreklilikle barona anlatır.
Coubertin bunları dinledikten sonra “Gene de siz benim şahsi temsilcim olunuz, ülkenizde birgün cemiyet kurulması serbest bırakılırsa siz de milli komitenizi kurarsınız” der ve ayrılırlar. Bu görüşmenin üzerinden yaklaşık bir yıl geçer ve II.Meşrutiyet ilan edilir. 1908deki II.Meşrutiyet Hareketinin ardından Selim Sırrı Tarcan Osmanlı Milli Olimpiyat Cemiyetini kurar ve bunu barona bildirir.İlk olimpiyat komitesinin başkanlığına Servet-i Fünun gazetesinin sahibi eski sporculardan Ahmet İhsan Tokgöz Bey getirilirken ,Tarcan genel sekreterlik görevini üstlenir. Üyelikleri ise Hasib, Asaf ve Cevat Rüştü Beyler yaparlar

Osmanlı Milli Olimpiyat Cemiyeti, 1909 yılında ilk kez Uluslararası Olimpiyat Komitesinin Berlinde yaptığı toplantıda Tarcan tarafından resmen temsil edildi.

Tarcan ilk kez 1909 Berlin ,ardından da 1910 Lüksemburg,1911 Budapeşte,1912 Basel,1914 Paris ve 1925 Prag oturumlarına katıldı.

Bu arada Osmanlı Devleti I.Dünya Savaşını çıkaran ülkelerden biri olarak Uluslararası Olimpiyat Komitesinden çıkarılmış. 1921 yılında Macaristan ile birlikte Coubertinin teklifi ile yeniden alınmıştı.Bu olay olimpiyatların kurucusunun Türkiyeye sıcak bakmasının bir göstergesiydi. 20 Haziran 1921de Lozandan Coubertin, Tarcana şu mektubu yazar:

“Aziz Meşlektaşım,

Uluslar arası Olimpiyat komitesinin son toplatısında Türkiye temsilcisi olarak yeniden aramıza katılmanızı rica etmekle görevlendirildim.Koşullar görevinizi bir süre kesintiye uğratmış olsa da,herkesin belleğinde yer etmiş bulunan kişisel dostluk duygularında hiçbir eksilme olmamıştır.
Bu mektubu en içten duygularımla birlikte bunun teminatı olarak kabul etminizi rica ederim.

Uluslararası Olimpiyat Komitesi Başkanı
Br.Pierre de Coubertin”

1922 yılında Olimpiyat Cemiyeti yeniden düzenlenmiş ve başkanlığına selim Sırrı Tarcan, Genel Sekreterliğine de Ali Sami Yen getirilmiştir.
16 Ocak 1924 tarihinde Bakanlar Kurulu kararı ile Türkiye Milli Olimpiyat Cemiyeti kamu yararlı bir kuruluş olarak kabul edilmiştir.
Bugüne kadar şu isimler Türkiye Milli Olimpiyat Komitesi başkanlığını yapmıştır:

1908-1921 Ahmet İhsan Tokgöz
1921-1923 Hasip Bayındıroğlu
1923-1927 Selim Sırrı Tarcan
1927-1930 Ali Sami Yen
1930-1933 Kemalettin Sami Paşa
1933-1936 Reşit Saffet Atabinen
1936- Ali Hikmet Ayerdem
1936-1937 Halit Bayrak
1937-1938 Adnan Menderes
1938-1943 Cemil Cahit Taner
1943-1950 Vildan Aşir Savaşır
1950-1952 Danyal Akbel
1952-1955 Cemal Alpman
1955-1956 Faik Binal
1956-1957 Nizamettin Kırşan
1957-1960 Şinasi Ataman
1962-1965 Burhan Felek
1965-1966 Dr.Raşit Serdengeçti
1966-1982 Burhan Felek
1982-1988 Turgut Atakol
1988-1989 Jerfi Fıratlı
1989-2003 Sinan Erdem
2003- ...     Togay Bayatlı

Sinan Erdem (Saygıyla anıyoruz)

Türkiye Milli Olimpiyat Komitesinin Genel Sekreterliği görevlerini de bugüne kadar şu isimler yapmıştır:

1908-1923 Selim Sırrı Tarcan
1923-1930 Ali Sami Yen
1930-1936 Ekrem Rüştü Akömer
1936-1938 Nizamettin Kırşan
1938-1952 Burhan Felek
1952-1954 Ulvi Yenal
1955-1973 Suat Erler
1973-1982 Turgut Atakol
1982-1989 Sinan Erdem
1989-2003 Togay Bayatlı
2003-...      Dr.Neşe Gündoğan

Togay Bayatlı

Kaynaklar:
1-KORYÜREK Cüneyt:
Olimpiyatlar.Akbank Yayını.1976 s.4
2-OLİMPİK Hareket:
TMOK Yayını. Gül Matbaası.1985.s.23-38
3-OLİMPİK Hareket:
TMOK Yayını. 1988.s.4-6
4-OLİMPİYAT Oyunlarının 100 Yılında Türkiye:
Cem Atabeyoğlu ve TMOK Bilgi Birikim Merkezi.TMOK Belgesel yayınlar.No:1.1997
5-SWADDLING Judith:
Antik Olimpiyat Oyunları.Homer Kitabevi.2000.s.1, 97-99
6-TMOK Tarihi:
TMOK'nın 90.yılı.Ana Basım.1977