YEREL YÖNETÝMLERDE REKREASYON PROGRAM VE HÝZMETLERÝ

 

Ümit Kesim

Eskiþehir, Türkiye

28 Nisan, 2006

 

Rekreasyonun Tanýmý

Rekreasyon yenilenme, yeniden canlanma veya yeniden yapýlanma anlamýna gelen Latince “Rekreatio” kelimesinden gelmektedir. Rekreasyon bireylerin iþ yaþamý dýþýnda özgür iradeleriyle kendilerini geliþtirmek ve yenilemek amacýyla gönüllü olarak katýldýklarý aktivitelerdir. çaðdaþ toplumlarýn temel öðelerinden birini çalýþma hayatý oluþturmaktadýr. Ýnsanlar çalýþarak daha çok serbest zamana sahip olmak isterler. Serbest zamana sahip olan  bireyin bu süreci,yaþam kalitesini arttýrýcý bir þekilde kullanmasý önemlidir. Birey, bu amaç doðrultusunda tercihini yaparken doðru aktiviteler, uðraþlar ve hobiler seçmeðe çalýþýr. Hedef, bireyin fiziksel, zihinsel, ruhsal ve sosyal anlamda geliþimidir.

 

Günümüz toplumlarýnda “Rekreasyon” kavramý büyük önem kazanmaktadýr. Bu geliþimin baþlýca nedenleri; bireylerin yaþam kalitesindeki artýþ beklentileri, toplumlardaki sosyo-kültürel deðiþim, saðlýklý olma konusunda bilinçlenme ve medyanýn ilgisi olarak sayýlabilir.

 

Rekreasyon aktivitelerine katýlým nedenleri bireylere göre farklýlýk göstermektedir. Bunlar:

- Fiziksel geliþim,

- Yenilik arayýþý / deðiþik deneyimler edinme;

- Kendini sýnama,

- Kendini geliþtirme;

- Yaratýcý olma;

- Sosyalleþme ihtiyacý;

- Dinlenme/rahatlama ihtiyacý;

- Yarýþma güdüsünü tatmin

olarak sýralanabilir ve rekreasyon programlarýnýn oluþturulma aþamasýnda temel unsurlar olarak hedef alýnmalýdýr.

 

Rekreasyonun Sýnýflandýrýlmasý

Rekreasyon; kamu, ticari, özel, gönüllü, terapi, okul, silahlý kuvvetler ve iþyeri rekreasyonu þeklinde bir sýnýflandýrmaya tabii tutulmaktadýr.

 

Kamu Rekreasyonu:

Kamu rekreasyon programlarýnýn temel felsefesi her türlü yerleþim biriminde yaþayan vatandaþlarýn serbest zamanlarýný bireysel ve guruplar halinde verimli bir þekilde kullanmalarý ve kendilerini çok yönlü olarak geliþtirmeleridir.

 

Kamu rekreasyon hizmetlerini; devletin, il özel idarelerinin  ve yerel yönetimlerin rekreasyon hizmetleri olmak üzere üç ana gurupta toplayabiliriz. çok yönlü olan bu hizmetler; planlama, arsa ve alan temini, yatýrýmlar, rekreasyona ayrýlan arazi ve tesislerin inþasý ve bakýmý gibi görevleri içermektedir.

 

Yerel Yönetimlerde Rekreasyon

Yerel yönetimlerin temel görevlerinden biri vatandaþlarýnýn fiziksel geliþim, dinlenme, yaratýcýlýklarýný geliþtirme ve sosyalleþme gibi ihtiyaçlarýný karþýlamak üzere rekreasyon program ve hizmetleri sunmak olmalýdýr.

Yerel yönetimler farklý hedef kitlelerine göre farklý programlar  arayýþý içinde olmalýdýrlar.

Bu programlar deðiþen sosyo-ekonomik koþullar, beklentiler ve yeni trendler ile birlikte deðiþim göstermektedir. Yerel yönetimler bu deðiþimleri dikkate almalýdýrlar.

Yerel yönetimlerin rekreasyon aktivitelerine katýlacak hedef kitlelerini aþaðýdaki þekilde tanýmlamak mümkündür:

- Spontane karar verenler / geçerken uðrayanlar,

- Kurs ve derslere katýlanlar,

- çeþitli organizasyonlara ait guruplar,

- Yarýþma guruplarý,

- Özel etkinliklere katýlanlar,

 

Yukarýda adý geçen hedef guruplarýn katýlacaðý serbest zaman program ve hizmetlerini zenginleþtirmek ve çeþitlendirmek önemlidir. Bu aktivite guruplarý þöyle sýralanabilir:

- Spor ve yarýþmalar: Spor beceri kurslarý, spor turnuvalarý, spor okullarý.

- Doða aktiviteleri: Daðcýlýk, kaya týrmanýþý, doða yürüyüþleri, dað bisikleti, hedef bulma yarýþmasý (orienteering), rafting.

- Kiþisel geliþim aktiviteleri: Stres yönetimi, ev ekonomisi, saðlýklý beslenme, bilgisayar eðitimi kurslarý.

- Hobiler: Balýk tutma yarýþý, fotoðrafçýlýk, 

- Güzel sanatlar etkinlikleri: Resim-heykel ve el sanatlarýný geliþtirme kurslarý.

- Fiziksel uygunluk (fitness) aktiviteleri: Kondisyon yüzmesi, duvar týrmanýþý, halk koþularý.

- Seyahat ve turizm: Kültür ve tarih gezileri, müze ziyaretleri.

- Gönüllü hizmet programlarý: Kimsesiz çocuklar, yaþlýlar ve çocuk tutuk evleri programlarý.

Yukarýda belirtilen rekreasyon hizmet ve programlarýna örnek olarak aþaðýdaki tablo gösterilebilir.

 

YEREL YÖNETÝMLER ÝçÝN ÖRNEK REKREASYON

PROGRAM VE HÝZMET MODELÝ

 

 

 

SPORLAR YARIÞMALAR TURNUVALAR	FUTBOLA BAÞLANGIç KURSLARI	GENçLER ÝçÝN SPOR OKULLARI	FUTBOL KÜLTÜRÜ KULÜBÜ	BABA/OОUL MASA TENÝSÝ TURNUVASI	BAYANLAR EGZERSÝZ PROGRAMI	HALK KOÞULARI
AçIK HAVA REKREASYONU	HEDEF BULMA KURSLARI VE YARIÞMALARI	HER YAÞ ÝçÝN MÝNÝ KROS YARIÞMALARI	BAHçECÝLÝK KULÜBÜ	PÝKNÝKLER	DOОA YÜRÜYÜÞLERÝ	KANO BECERÝ KURSU
HOBÝLER	BÝR HOBÝ NASIL ÖОRENÝLÝR	KELEBEK KOLLEKSÝYONU YARIÞMASI	ESKÝ KENT FOTOОRAFLARI KULÜBÜ	BALIK TUTMA YARIÞI	ELSANATLARINI GELÝÞTÝRME KURSLARI	GÜZEL SANATLAR KURSLARI
SOSYAL REKREASYON	HALK OYUNLARI GURUBU	KÜLTÜR VE TARÝH GEZÝLERÝ	BRÝç, TAVLA, SATRANç KURSLARI	MÜZÝK KURSLARI	TÝYATRO VE SANAT FAALÝYETLERÝ	SÖYLEÞÝLER
GÖNÜLLÜ HÝZMETLER	çOCUKLARA EОÝTÝM KURSLARI	TUTUKEVÝ çOCUKLARINA HÝZMET PROGRAMLARI	KÝMSESÝZ çOCUKLAR ÝçÝN SPOR PROGRAMLARI	HASTANE GÖNÜLLÜ PROGRAMI	HUZUREVÝ SAKÝNLERÝNE EGZERSÝZ PROGRAMLARI	ENGELLÝLER ÝçÝN SPOR PROGRAM.

 

 

Yeni Trend ve Yaklaþýmlar

Yerel yönetimlerde karar vericiler toplumun ihtiyaçlarýndaki öncelikler, eðlence anlayýþýndaki deðiþim, küreselleþmenin etkileri ve popüler kültürün yansýmalarý sonucu ortaya çýkan sonuçlarý dikkatli bir þekilde deðerlendirmelidirler. Rekreasyon programlarýnýn bu deðiþen talep ve beklentilere yanýt aramasý özellikler çocuk ve gençlerimizin serbest zaman aktivitelerine katýlýmýný teþvik açýsýndan önemlidir. Bu hizmetleri onlara götürecek yönetici ve liderlerin uzmanlar arasýndan seçilmesi ve aþaðýda belirtilen yeni trend ve yaklaþýmlara öncülük etmeleri önemlidir.

- Yeni ve geliþen spor dallarýnda hakemlik kurslarý,

- Duvar týrmanýþý sertifika kursu,

- Doða sporlarý eðitimi kurslarý sertifikasý (rafting, dað bisikleti vb.)

- Gençler için kariyer geliþtirme kurslarý,

- Anne ve babalarý bilinçlendirme kurslarý,

- Halk kütüphanesi programlarý (söyleþi, panel ve beceri öðretimi kurslarý)

 

Finans Kaynaklarý

Yerel yönetimler rekreasyon hizmetlerini finanse edebilmek için ellerindeki mevcut açýk ve  kapalý tesislerde sunduklarý program ve hizmetler ile gelir saðlayabilmektedirler. Öncelikle stadyumlar ve çevresi, spor salonlarý ve çevresi, marinalar, parklar, yüzme havuzlarý, su sporlarý merkezleri, golf tesisleri, tenis sahalarý, sahil bantlarý ve plajlar rekreasyon hizmetleri için büyük gelir potansiyeli oluþturmaktadýr. Bu tesislerin profesyonel kiþilerce yönetilmesi ve iþletilmesi büyük önem arz etmektedir.

 

Bir diðer finansman kaynaðý olan kamp programlarý da önemli gelir imkanlarý yaratabilmektedir. Düþük katýlým aidatlarý ve sponsorlar kanalý ile günlük, haftalýk veya sezonluk kamplar düzenlenebilir. çocuklar için spor kamplarý, gençler için geliþim kamplarý, farklý hedef kitleler için doða ve su sporlarý kamplarý örnek olarak gösterilebilir.

 

Ek finansman olanaklarý arasýnda  botanik bahçeleri, hayvanat bahçeleri, özel (tema) parklar, gösteriler, sergiler ve eðlence organizasyonlarý için alýnan giriþ ücretleri ve/veya aidatlarý, yerel yönetimlere ait rekreasyon alanlarýndan elde edilen kira gelirleri, rekreasyon ürün satýþlarý ve stand kullaným ücretleri sayýlabilir.

 

Sonuç

Rekreasyon endüstrisi, dünyada olduðu gibi, Türkiyede de geliþmektedir. Gelecek, çok sayýda yeni rekreasyon ortamlarý ve daha geliþmiþ programlarý bize sunacaktýr. Bu baðlamda yerel yönetimler bu süreci dikkate alarak tesislerin yenilenmesi, insan kaynaklarýnýn daha verimli kullanýlmasý ve günün ihtiyaçlarýna yönelik rekreasyon organizasyon ve hizmetlerine önem vererek; kentlerinde yaþayan çocuk, genç, yaþlý ve engelli vatandaþlarýna çaðýn ihtiyaçlarýna uygun hizmetleri sunacaklarý bir örgütlenme modeli üzerinde çalýþmalarýný yoðunlaþtýrmalýdýr.

 

Kaynak:27-28 Nisan 2006.Eskiþehir. Saðlýklý Kentler Birliði Toplantýsý.